Chiếc xe đò ngày xưa trong rất chắc chắn, hùng dũng, và cũng rất màu mè bay bướm, và nó cũng rất cải lương đó là đặc tính của người Miền Nam, đã thổi hồn mình vào hình dáng của chiếc xe…
Ngày trước phần nhiều các loại xe trừ xe du lịch (xe hơi 4 chổ) đều do các tay thợ người Việt mình đóng… như cyclo, ba bánh, ba gác, thùng xe lam, thùng xe cam nhông (xe tải) và đáng kể nhất phải là thùng xe đò!
Thời đó Chánh phủ chỉ nhập những bộ phận chính của chiếc xe như: sắc xi, máy nổ (máy 354), kèn, đèn, võ ruột, hệ thống tay lái…
Còn lại những cái gì mà người Miền Nam làm được thì không nhập. Như sắc xi xe (giờ gọi là khung) nhập nước ngoài về nó rất mỏng manh, thợ đồng phải dùng sắt chữ U chữ H kẹp thêm cho chắc chắn.
Khung thùng xe thì dùng sắt chữ U phía trong còn cặp thêm gổ bằng các loại cây quí như: vên vên, căm xe, sao, sến, muốn có đường cong mềm mại họ phải hơ lửa uốn từ từ, hình thành một chiếc xe đò phải qua bàn tay của thợ sắt, thợ đồng, thợ mộc, thợ hàn, thợ sơn, thợ máy, thợ gầm, thợ điện, thợ may và luôn cả anh thợ vẽ chữ!
Và có một điều chắc chắn là trong những bàn tay để hình thành chiếc xe đò chắc hỏng có mấy anh kỹ sư. Hình dáng chiếc xe đò ban đầu là cái cabin dài, rồi dần dần thành cái ca bin ngang đẹp lộng lẫy nhất là về đêm, ngoài 2 hoặc 4 cái đèn pha, có phía trước, và hai bóng đèn nháy nhỏ, trên nóc mui xe còn thêm 5-6 bóng đèn màu xanh, vàng, đỏ loại đèn kiểu như tàu bay.
Chưa kể những xe chạy miệt cao nguyên, đường dốc, đèo, núi còn trang bị thêm một hai bóng đèn pha loại đi sương mù gắn thêm phía dưới cảng trước.
Ngay cả việc sơn xe thôi là cả một kỳ công với những đường chỉ viền sắc lẹm, bén ngót. Chưa chắc gì những chiếc xe đò tiền tỉ thời bây giờ qua được sự chắc chắn của chiếc xe đò ngày trước…
Hầu như các hãng xe đò đều có một xưởng đóng thùng xe để đóng mới và sơn sửa cho xe của hãng mình, ngoài ra còn có khá nhiều xưởng mồ côi để đóng xe cho những tiểu chủ có một hoặc vài chiếc xe đò, các xưởng đều tập trung nhiều nhất là tại vùng Phú Lâm đường Lục Tỉnh, Hậu Giang, Mũi Tàu và vùng Hàng Sanh, Xa Lộ…
Những ai trưởng thành trước và sau năm 1975 chắc hãy còn nhớ hình ảnh những chiếc xe đò Bắc Nam đậu trên bến xe Petrus Ký. Trên mui chở đầy hàng hóa nặng nề như xe Honda, xe đạp, máy may… chưa kể hàng hóa xách tay bên trong mui hành khách, vẫn bon bon vượt qua những ngọn đèo, quanh co, uốn lượn của vùng đồi núi trên dãi đất Miền Trung, tiêu biểu là đèo Hải Vân hùng vĩ.
Tiếc rằng vì nhiều lý do, mà vô hình trung đất nước mất đi một ngành nghề với nhiều người thợ kinh nghiệm mà có lẻ lâu lắm mới đào tạo lại, chưa chắc gì được như ngày xưa…
